Τηνιακός Τζίτζικας & καλό μας μήνας

Τηνιακός Τζίτζικας ~ Ο τροβαδούρος του Τηνιακού καλοκαιριού

Το καταπληκτικό μικρό χαριτωμένο Τηνιακό Τζιτζικη μας. Μα πόσες φορές δεν μας έκανε παρέα ακούραστα μέρα και νύχτα με τον ωραίο ρυθμό του. Πόσες φορές δεν απολαύσαμε την μεσημεριανή σιέστα μας με το νανουριστικό τραγούδι του.

Και όμως πεθαίνει τραγουδώντας δεν παράτα το τραγούδι του παρά μόνο όταν τον εγκαταλείψουν τελείως οι δυνάμεις του.

Λίγα λόγια για το χαριτωμένο μας Τζιτζίκη

Γνωρίζετε αλήθεια γιατί τραγουδούν τα τζιτζίκια; Γνωρίζετε ότι είναι πολύ εργατικά κι όχι τεμπέλικα όπως μας περιγράφει ο Αίσωπος στο μύθο του; Γνωρίζετε πόσα χρόνια ζουν;

Η ζωή τους είναι πραγματικά συναρπαστική !!!

Το τζιτζίκι ή τζίτζικας ή τέττιξ στα αρχαία ελληνικά είναι ένα έντομο που ζει συνήθως στα δένδρα και παράγει ένα χαρακτηριστικό ήχο που προδίδει την παρουσία του. Ο τζίτζικας είναι έντομο της οικογένειας των τετιγιδών και υπάρχουν πολλά είδη του. Στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα γνωστό από την ιστορία του Αισώπου, «Ο τζίτζικας και ο μέρμηγκας» (Τέττιξ και μύρμηκες).
Αν και έχουν αρκετά μεγάλο μέγεθος για έντομα (2-5 εκατοστά) είναι δύσκολο να τα εντοπίσει κανείς, γιατί το χρώμα τους είναι παρόμοιο με το χρώμα των κορμών των δένδρων. Το σώμα του είναι πεπλατυσμένο, το κεφάλι του κοντό και πλατύ, έχει πέντε μάτια, δύο μεγάλα, κανονικά και τρία μικρότερα, βοηθητικά. Τα φτερά του είναι φτιαγμένα από λεπτή διαφανή μεμβράνη και τα πόδια του λεπτά και μακριά. Το χρώμα του σε γενικές γραμμές είναι μαύρο. Όμως διακρίνουμε σ’ αυτόν και διάφορες αποχρώσεις κίτρινου και καφέ. Ο τζίτζικας είναι κουφός. Αυτό το απέδειξε ένας δήμαρχος του Μαγδεμβούργου τον περασμένο αιώνα, πυροδοτώντας ένα κανόνι κάτω από ένα πλατάνι της πλατείας πάνω στο οποίο τερέτιζαν χιλιάδες τζιτζίκια, χωρίς εκείνα να σταματήσουν από τον εκκωφαντικό κρότο.
Κάθε Ιούλιο και Αύγουστο τα θηλυκά τζιτζίκια γεννούν τα αυγά τους μέσα σε τρύπες που κάνουν στους μαλακούς βλαστούς των δέντρων. Στο τέλος του καλοκαιριού γεννιούνται οι προνύμφες που κατεβαίνουν από τα δέντρα, κάνουν τρύπες μέσα στη Γη και εκεί ζουν ως σκουλήκια από 4 έως 17 χρόνια !!! (ανάλογα τη ράτσα). Δεν μπορούν ούτε να δαγκώσουν ούτε να τσιμπήσουν. Η μόνη τους άμυνα είναι ότι αναδύονται σε εκατομμύρια (η μεγαλύτερη συγκέντρωση εντόμων στη γη) και το μοναδικό τους μέλημα, είναι σκαρφαλώνοντας ν’ αναζητούν ένα ασφαλές μέρος να κουρνιάσουν στο οποίο θα μεταλλαχθούν, ξεκινώντας έτσι τις λιγοστές τελευταίες εβδομάδες της 17χρονης ζωής τους. Αν καταφέρουν να επιβιώσουν μεταμορφώνονται σε νύμφες βγαίνουν στην επιφάνεια, σκαρφαλώνουν στα δέντρα, βγάζουν φτερά και αρχίζουν να τραγουδούν. Ένα τραγούδι – ερωτικό κάλεσμα (που συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο δυνατούς ήχους της φύσης) και ταυτόχρονα μια αντίστροφη μέτρηση έως τον θάνατο, περίπου 6 εβδομάδες μετά. Ωστόσο αρκετά από αυτά δεν επιζούν για να βρουν το ταίρι τους, γιατί έχουν παγιδευτεί στα κουκούλια τους είτε έχουν ανωμαλία στα φτερά τους, με αποτέλεσμα να γίνονται τροφή για άλλα ζώα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το τζιτζίκι, για την ειδική ηχητική συσκευή που υπάρχει ανάμεσα στο θώρακα και την κοιλιά του τζιτζικιού μέσω της οποίας δημιουργείται αυτό το ιδιόμορφο τερέτισμα, που ακούγεται τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες. Η συσκευή αποτελείται από δύο κοιλότητες που χωρίζονται από μια λεπτή μεμβράνη τεντωμένη και ονομάζεται τερετίζων υμένας. Κάθε φορά που δονείται η μεμβράνη αυτή, παράγεται ο ήχος.

Αφού λοιπόν ολοκληρώσουν την σκληρή εργασία τους σαν σκουλήκια κάτω απ’ τη γη για 4 έως 17 χρόνια (ανάλογα τη ράτσα), αλλάζουν φορεσιά, μεταμορφώνονται στο γνωστό μας τζιτζίκι και πάνε διακοπές για 4 έως 6 εβδομάδες στο τελευταίο καλοκαίρι της ζωής τους. Στις διακοπές τους οι αρσενικοί θέλουν να ζευγαρώσουν. Έτσι τραγουδούν δυνατά (γιατί είναι κουφοί) καλώντας τον ερωτικό τους σύντροφο τη θηλυκιά (που είναι βουβή). Αμέσως μετά το ζευγάρωμα, τα θηλυκά γεννούν τ’ αυγά τους σε τρύπες (στα κλαδιά που έχουν ανοίξει νωρίτερα σκάβοντας τα) και αποθηκεύουν εκατοντάδες στο εσωτερικό τους. Με αυτή τους την πράξη η ζωή τους έφτασε στην ολοκλήρωση !!!

Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν τουλάχιστον 2.500 είδη τζιτζικιών, τα οποία μπορούν να χωριστούν χονδρικά σε τρεις κατηγορίες. Κάποια ζουν 17 χρόνια κάτω από τη γη, κάποια άλλα 13, και κάποια άλλα 4. Τα έξι είδη τζιτζικιών που συναντάμε στην Ελλάδα, είναι από αυτά που ζουν 4 χρόνια.

Ο Πλάτωνας, που σ’ ένα σημείο του Φαίδρου μας λέει ότι “όταν ακούστηκε για πρώτη φορά το τραγούδι των Μουσών πάνω στη γη, οι άνθρωποι τόσο αναστατώθηκαν που βάλθηκαν να τις μιμούνται σε σημείο που ξέχναγαν να φάνε και να πιούνε. Τόσο, που πέθαναν χωρίς να το καταλάβουν. Και από εκείνους γεννήθηκε τότε το είδος των τζιτζικιών”. Θα πρέπει να διευκρινίσουμε, ωστόσο, πως στα σημερινά αυτιά το τραγούδι των τζιτζικιών ακούγεται περισσότερο επαναληπτικό και μονότονο παρά μαγευτικό. Είναι όμως φανερό ότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν το άκουγαν με το ίδιο αυτί, γι’ αυτούς, το τραγούδι των τζιτζικιών, μακριά από το να ακούγεται σαν σουβλιές ήταν φορέας ανάμνησης και πάνω απ’ όλα φορέας μηνύματος. Γιατί τα τζιτζίκια ήταν οι άγγελοι των Μουσών πάνω στη γη και διαβίβαζαν στους θεούς τα σέβη των ανθρώπων. Το τραγούδι τους, έστω και μεσημεριανή ώρα, όταν ζέστη και αντηλιά κάνουν το χώμα ένα ζωντανό μαγκάλι και τον ίσκιο ένα ζωτικό καταφύγιο, ήταν ένα τραγούδι εγρήγορσης, που κατά κάποιον τρόπο έλεγε στον άνθρωπο: “εγέρσου-ξύπνα, εγέρσου-ξύπνα…” Φασαριόζικα, σίγουρα, βλέπε εκνευριστικά, μα και άγρυπνοι φύλακες και ως και διδακτικά, τέτοια ήταν για τους αρχαίους Έλληνες η φύση και ο λόγος ύπαρξης των τζιτζικιών. Για εκείνους που στην εποχή τους το γνώριζαν, ο μύθος του Πλάτωνα θα έπρεπε ιδίως να έχει ένα ηθικό και φιλοσοφικό νόημα.

Ένας κινηματογραφιστής, ο Σάμουελ Ορρ, πέρασε 6(!!!) ολόκληρα χρόνια και πάνω από 200 ώρες κινηματογραφώντας τα «μαγικά» στάδια της ζωής των τζιτζικιών και κατάφερε να αποτυπώσει με τον καλύτερο τρόπο όλα τα στάδια ανάπτυξης και εξέλιξής τους, προσπαθώντας έτσι να προβάλλει σε όλους μας το αναμφισβήτητο μεγαλείο της φύσης σε ένα καταπληκτικό βίντεο. Παρακολουθήστε το και θα αισθανθείτε ότι τα 7 λεπτά που διαρκεί, πραγματικά θα σας κάνουν να υποκλιθείτε σ’ αυτό που ονομάζεται Φύση !!!